Botimi 105 vjeçar i Lahutës së Malcisë/ Foto të origjinalit publikuar nga Biblioteka e Kuvendit Françeskan
Publikohet një nga kopjet e botimeve më të hershme të veprës së Fishtës. Si dhe kur filloi ta shkruante dhe botimet e plota të veprës epike që u ndalua në 1945 nga regjimi komunist… Ky botim i rrallë, i mbi 105 viteve më parë i “Lahutës së Malcisë” të At Gjergj Fishtës, shënon botimin e parë të zgjeruar të kësaj vepre.
Fotot e nga ky botim i publikoi sot Biblioteka e Kuvendit françeskan në Shkodër. Lahuta e Malcís konsiderohet si kryevepra e Át Gjergj Fishtës të cilën autori filloi të e shkruante nga vitit 1905 duke e përfunduar në vitin 1937. Më 1902 Fishta ishte dërguar në një fshat të vogël për të zëvendësuar përkohësisht famullitarin vendor. Atje u njoh e u miqësua me fshatarin e moshuar Marash Uçi nga Hoti, të cilin do ta përjetësonte më vonë në vargje. Në mbrëmjet që i kalonin së bashku Marash Uçi i rrëfente priftit djalosh për betejat heroike midis malësorëve shqiptarë dhe malazezë, në veçanti për betejën e famshme në urën e Rrzhanicës, ku Marash Uçi kishte marrë pjesë vetë.
Pjesët e para të Lahuta e malcís, me titullin “Te ura e Rrzhanicës”, u botuan në Zadar më 1905 e 1907, e u ribotuan më pas të zgjeruara më 1912, 1923, 1931 dhe 1933. Botimi përfundimtar i veprës në tridhjetë këngë u paraqit në Shkodër më 1937 në kremtim të njëzetepesëvjetorit të shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë. Me gjithë suksesin e Lahutës së malcís dhe personalitetit të shquar të autorit, kjo vepër dhe të tjera të Gjergj Fishtës u ndaluan pas Luftës së Dytë Botërore kur komunistët erdhën në pushtet. Megjithatë, kjo poemë epike, e ribotuar në Romë më 1958, në Lubjanë më 1990 dhe në Romë më 1991, gjendet edhe në përkthime në gjermanisht dhe italisht.