Frederik Rreshpja dhe Pano Taçi me një tufë poezish
Dy poetë që jetuan në të njëjtën epokë, te cilët krijuan me një ngazëllim himnik, duke ndjerë të dy humbjen, dhimbjen, vetmi unike e në të njëjtën kohë duke mos lëshuar bukuritë prekësë në vargjet e tyre. Njëri konsideruar poet i kalibrit evropian Frederik Rreshpja dhe tjetri me realizmin e zymtë, Pano Taçi i sjellim në këtë paketë poezish
Mos e mallko me ndarje këtë natë
Mos e mallko me ndarje këtë natë!
S’duhet të ndahemi në këtë peizazh me ere,
Nën këto re të qiellit rrënojë.
Argjendi i dhembshur i këtij peizazhi.
Në shpirt si medaljon do të të rëndojë.
Se në ditët me të trishtuara
Të kam mbrojtur nga pikëllimi i qiejt me shi.
Dashuria ime mund të bëhej çati e tërë botës.
E çdo vjeshte. E çdo stine.
Jam i trishtuar. Trëndafilat e tu.
Më mbetën në duar si plagë
Dhe perëndimi rend pas mollëve me pishtar
T’i vërë flakën kësaj nate.
Ndoshta do të kthehesh një ditë,
Por pas mollëve e viteve,
Atëbotë perëndimi do të ketë djegur çdo gjë.
Ah! në këtë botë të madhe, vetëm unë e ti
Nuk do të jemi të lumtur me…
Zemra ime!
Në asnjë dorë të botës nuk më zë gjumi.
Isha mësuar me kokën në duart e tua.
E ke ditur që kam diçka nga deti;
Breg me breg dhe gjumi s’më zë.
Dua të shtrihem dhe të vdes
Por vjen ti dhe nga balta më ngre:
Kur male te tërë dot s’na ndanë,
Si do na ndajnë dy grushta dhe?
Ah, isha mësuar me kokën në duart e tua;
Tani edhe brigjet më gjumi nuk i zë.
Për një vjollcë
Çeli vjollca e vogël mbi gurishte
si një ylber mbi planetë të panjohura
Kështu kam ëndërruar edhe unë dikur
të bëhem ylber mbi akuafortën e kohës vizatuar egër
po tërë ato që thashë
u tretën në kujtesën e palexueshme të ajrit.
Më me fat janë perënditë
që kthehen tek toka të skalitur:
Ti s’ke për t’u skalitur kurrë
e veç ndoshta në kujtesën e palexueshme të ajrit
Ky qe fati yt prej ylberi
me një kryq shiu te koka
Por fati sundon tërë popujt e zotave
të shumtë si rëra,
vjollcë e vogël, o shpirt.
Qielli i djalërisë
Qielli i djalërisë në sqep të një zogu
Ra mbi korijen me përralla;
Nga kashta e kumtrit bie dhe bie
Tërfili i artë i qiejve.
Kambanat e yjeve lëkunden me hare
Prerë nga hëna e majit.
Qielli i djalërisë në sqep të një zogu
U zhduk pas portës së ylbereve.
Zhduket pas portës së ngjyrave djalëria
Dhe mua trishtimi më mbulon
Nën një hënë që nuk di të buzëqeshë,
Në një botë qe nuk më kupton.
Poeti në shkretëtirë
Absurditetet pa asnjë mesazh për TV-të e botës.
Rallë ndonjë re, arratisur nga kopeja e reve
Ikën e hutuar nga peizazhi arabik.
Ai rri aty me kokën në duart e shkretirës.
U bënë me dorë avionëve.
Pret një dallëndyshe që s’ka për të ardhur kurrë.
Rri sonte te unë
Hëna mbi lumë vizaton
Një urë për ëndrrat e yjve;
Reja gri, si mall i harruar
Vë kryet mbi duart e pyjeve.
Ti erdhe nëpër udhën e hënës,
Çeli gonxhe edhe pragu i portës.
Rri sonte te unë
Sa të bëhen trëndafilat e drurëve të vdekur!
Pano Taçi
Mike, mos ma lexo dhembjen!
Nga ç’qiell ra
Të jetë vegim apo ëndërr,
ç’më rri gjallë thellë në sy,
nga qielli ra ajo femër,
që më shkoi pranë si perri?!
Bëra që t‘i flas me emër,
Por ç’i thonë nuk e di,
dëgjova një zë në zemër,
më tha i thonë dashuri.
Fluturidhë
Bëj ta zë belkëputurën,
hidhet dridhet teksa shkon,
për shoqe na ka fluturën,
ndaj larg meje fluturon.
S‘di ç‘të bëj, dora s‘ma kap,
ç‘dorë mund ta bëj zap erën?
Sa bëj ta zë miken vrap,
thashë ta lë të qetë mëshqerrën.
Tek përndrit si hënë e plotë,
shpirtin krejt ma hënëzon,
Me mua pse qesh e lot,
nga gjumi ëndrrën ma zgjon.
Gjakut prush mi kall në vena,
Ç’i rashë pas më kot u lodha,
Ç’ka që mi kursen belholla,
Ç’i erëmojnë pa sutjena,
Cicat si dy kokrra molla.
Ruspa
Vjen e ikën si një hije,
Pres, Rruspa se ma qan hallin,
E gatuara me shije,
në shpirt zgjuar ma lë mallin.
Për ato dy kokrra pjeshka,
në gji, lëng më lëshon goja,
Të më blinte arixheshka
dashnor, më shumë ç‘i doja.
Jo që s’do t’ia dijë femra,
Më huton tek shkon si ngjalë,
ç’na lë të na dridhet zemra,
ç’na i ngrin buzës çdo fjalë.
Vjen e ikën si një si një hije,
ç’është me ty a nuk më thua?
Ai hap tek hedh plot shije,
Më bëhet se më shkel mua.
Ethe vejusheje
Tek rrjedh lumi buzë bregut,
Hëna kuvendon me lisat,
Romen shoh që pushton shelgun,
Të shuaj zjarrin që i hanë sisat.
S‘e zë gjumi, akull shtrati,
Për ç‘u bë romja vejushë,
Me që s‘vjen ta joshë kurbati
Pushton shelgun, ç‘digjet prush.
Qeni i stanit
Trupzeshkania në lumë,
Hyn cullak trupin ta lajë,
Romi pret ta shtijë mbi kum,
Për kalorës ajo ta mbajë,
Tek i merr erë fustanit,
Për ç‘i djeg shpirti ciganit,
Mendon t‘i hyjë në shtëpi,
Ç‘fle cullak brenda jorganit.
Duhet vratë qeni i stanit,
Te dera roje ç‘irri.
Mos ma lexo
Mike, mos ma lexo dhembjen
në buzëqeshjen time.
nuk dua t’ua bëj mbrëmjen
t’iu mëkoj trishtime.
Mos m’i lexo sytë e thellë
tek rrijnë në humbëtim.
një dëshirë mallim ua ndjell
ç’më do ky shpirti im.
Mos më thuaj, se u bësh së gjalli
për ty pa pritur, unë.
pa pritur ma erdhi malli
që më ka djegur shumë.
Jetë morri
Kur tokës, iu zvarita si morri mbi kuriz,
poshtë këmishës me arma më gjeti mua;
tek kruhej, kur pickoja e bëja ta gudulis,
më zu e me gas më vuri mbi thua.
Bëri të më shtypte, e s’më shtypi dot.
lëkurën koha ma kish bërë prej guri.
morr i uritur, kyçur në qeli të ndotë
bënë çmos të ma shtronte lëkurën druri.
E tani, morr i plakur, them të bëj gjumë.
e ç’lëkurë me plagë që kisha tej i hodha.
poshtë këmishës së tokës, u lodha shumë,
më shumë se ç’duhej, nëpër zhele u lodha.
Do shtrihem t’i kyç sytë e mi të vrarë,
nga pagjumsia. Do fle pa andralla.
kujdes, mos më zgjoni nga gjumi me të qarë
se loti do m’i djeg të lodhurat kokalla.
Kujdes, ngrihem e ju tremb vurkollak
si skelet golle pa asgjë përbrenda.
të tjerë shushunja tokës i pin gjak,
unë q’e giciloja të qeshte, iu rënda.
Si morr pa ngjyrë që zvarë, zvarë shkon
nën këmishën e palarë të tokës, ku më vunë
te sqetulla e saj ku djersa i kutërbon,
më bëri të jetoj me përdhunë
nga që e bëja të kruhet.
Do shkoj të shtrihem të bëj gjumë
O soi im i morrit, u lodha shumë,
më shumë se ç’duhet.
Duke gicilisur tokën plakë:
kam cimbisur helm e jo gjak.