Ina Arapi: U prehtë në paqe, prof. Hans Heinrich Eichner

Prof. Heiner Eichner lindi më 10 shtator 1942 në Kronach, qytet në krahinën Oberfranken, sot pjesë e Bavarisë. Studimet i filloi në Universitetin e Mynihut, ku ndoqi edhe kurse të gjuhës shqipe te prof. Martin Camaj, për të vazhduar në Erlangen, ku u doktorua nën drejtimin e prof. Karl Hoffmann (Untersuchungen zur hethitischen Deklination. Dissertation, Erlangen 1974). Prej 1974 deri në vitin 1983 punoi si asistent shkencor në Universitetin e Regensburgut, ku mori titullin docent në vitin 1982 me punimin “Studien zu den indogermanischen Numeralia…“ (Habilitationsschrift, 1982). Më pas ishte docent privat në Universitetin e Bazelit në Zvicër. Në vitin 1989 u transferua në Vjenë si shef i Katedrës për Gjuhësinë e Përgjithshme dhe atë Indoeuropiane. Instituti i Indoeuropianistikës (Institut für Indogermanistik) ishte një degë e Institutit të Gjuhësisë deri në pensionimin e tij në vitin 2010, pensionim që u festua me një numër të posaçëm të revistës “Die Sprache“, të cilën ai e kishte drejtuar për shumë vjet.

Ky pensionim shënoi edhe fundin e Lektoratit të shqipes dhe praktikisht të Albanologjisë në Universitetin e Vjenës. Tepër rrallë ofrohet ndonjë leksion për shqipen e vjetër, siç është fjala edhe në këtë semestër. Por këto leksione vlejnë kryesisht për indoeuropianistët.

Për mua kalimi te prof. Eichner, pas largimit të papritur nga jeta të prof. Jochem Schindler gjatë një leksioni në Pragë, ishte pak si fat. Schindleri ishte indoevropianist i thekur dhe nuk merrej me shqipen. Më kujtohet si sot kur vajta për herë të parë në zyrën e tij. Ngriti kokën dhe më tha: Çfarë mund të bëj për ju? Unë kisha shkruar diçka nga disertacioni i ardhshëm në disa faqe letrash me laps. Shkruaja kështu, sepse lapsi mund të fshihej dhe ishte më lehtë për të punuar. E kuptova menjëherë sa e vështirë do të ishte. Por isha shumë e vendosur për t’u treguar se edhe shkenca jonë nuk ishte për t’u injoruar, megjithëse nga ana formale më primitive.

Prof. Eichner kishte interesa më të gjera. Ai nuk e njihte mirë shqipen, por e mësoi me këmbëngulje deri në fund të jetës me metodën ASSiMiL (kjo ishte metoda që përdorte për mësimin e gjuhëve të huaja). Fakti që dikush ishte i interesuar për të shkruar një disertacion në shqipen e vjetër e gëzoi.

Disertacioni im kishte si temë raportin e paskajores me lidhoren në shqipen dhe rumanishten e vjetër, prandaj mentori i dytë ishte prof. Georg Kremnitz nga Instituti i Romanistikës. Por, në fakt, drejtimin e bëri prof. Eichner. Unë i kisha vjelur në mënyrë shteruese Autorët e Vjetër për këtë temë dhe disertacioni im përmbante 1056 shembuj nga këta autorë të përkthyer në gjermanisht. Mendoj se interesi i tij ishte pikërisht që të njihte në këtë mënyrë edhe shqipen e vjetër.

Shquhej nga një saktësi që ka mbetur proverbiale, ishte skrupuloz në çdo gjë që shkruante, nuk ngutej kurrë për të prodhuar shpejt e shpejt. Edhe disertacioni im ishte një histori që zgjati dhjetë vjet. Kjo edhe pse unë punoja dhe merresha me të në kohën e lirë. Pas meje pati edhe disa disertantë të tjerë nga fusha e gjuhës shqipe.

Skrupoloziteti i tij doli në dukje edhe në ato raste kur u mor me shqipen, siç ishte botimi, së bashku me J. Matzinger dhe O. E. Pfeiffer, i disertacionit të prof. Çabejt, mbrojtur në vitin 1933 (Italoalbanische Studien, Wiesbaden 2017, Albanische Forschungen 34). Nuk më kujtohet mirë, por edhe kjo punë zgjati mëse një vit, pasi u kërkuan e hulumtuan të gjitha të dhënat në Arkivin e Universitetit.

Në katalogun e ekspozitës shumë të suksesshme arkeologjike mbi periudhën e hekurit në Shqipëri (shek. XII-IV p.e.s.), e cila qëndroi e hapur prej 3 prillit deri më 30 nëntor 2004 në Muzeumin e Prehistorisë në Aspern an der Zaya, përfshihet edhe artikulli „Illyrisch – die unbekannte Sprache“ (Ilirishtja-një gjuhë e panjohur) nga prof. Eichner. Ai e ndihmoi gjithashtu Akademinë e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës gjatë botimit të veprës së Norbert Joklit “Studime për etimologjinë dhe fjalëformimin shqip“ (Prishtinë 2011) dhe ishte gjithmonë i pranishëm në çdo aktivitet shkencor për shqipen dhe shqiptarët.

Përveç skrupolozitetit, prof. Eichner ishte edhe një njeri që e gëzonte jetën, i qeshur dhe i shoqërueshëm. I pëlqenin lokalet e mira, opera etj. Me kalimin e kohës marrëdhënia jonë u kthye në miqësi. Kështu unë isha dëshmitarja e tij gjatë kurorëzimit të dytë, pas të cilit, për nderin tim, vizituam së bashku një ekspozitë për arkitekturën e re shqiptare, që sapo ishte hapur në Vjenë.

Gjatë viteve të fundit vuajti nga një sëmundje e rëndë dhe u largua nga jeta më 7 mars 2024. Dje, më 21 mars iu dha lamtumira në varrezat e lagjes Hernals në Vjenë nga të gjithë familjarët, bashkëpunëtorët e miqtë, ndërsa varrimi do të bëhet në Mynih. U prehtë në paqe!